Βουλή - Αγορεύσεις / Παρεμβάσεις

12-1-2012 Αγόρευση κ. Π. Παυλόπουλου κατά τη συζήτηση επί της Εκθέσεως της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής «για την εξέταση του σωφρονιστικού συστήματος της χώρας και των συνθηκών διαβίωσης των κρατουμένων».

ΠΡΟΚΟΠΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ[1]: Ευχαριστώ τον Κοινοβουλευτικό Εκπρόσωπο της Νέας Δημοκρατίας, κ. Δένδια για την παραχώρηση της σειράς και ζητώ συγνώμη διότι όταν εκφωνήθηκε το όνομά μου, δεν βρισκόμουν στην Αίθουσα.

Κύριε Υπουργέ, κύριοι συνάδελφοι, θα ασχοληθώ στα λίγα λεπτά που έχω στη διάθεσή μου με ένα από τα ειδικότερα θέματα της έκθεσης όπως αυτό αναπτύσσεται στη σελίδα 25. Μιλώ για τις αρχές της σύγχρονης αντιεγκληματικής πολιτικής.
Συζητήσαμε μέχρι τώρα και θα συζητήσουμε φαντάζομαι και στη συνέχεια για το ζήτημα του τι συμβαίνει στις φυλακές. Μείζον ζήτημα, τεράστιο. Ξέρουμε ποια είναι η κατάσταση, ξέρουμε τι σημαίνει να μπαίνει ένας εγκληματίας στη φυλακή και αντί να σωφρονισθεί, να βγαίνει χειρότερος. Πράγματι, εκεί είναι η καρδιά του προβλήματος.
Όμως πιστεύω πως πρέπει να δούμε και ένα άλλο ζήτημα το οποίο εξελίσσεται ραγδαία και το οποίο υπονομεύει το ίδιο το κοινωνικό σύστημα και οδηγεί σε κοινωνική έκρηξη, ιδίως υπό τις συνθήκες της δεινής κρίσης που περνάμε σήμερα. Και την οποία δυστυχώς θα περνάμε για αρκετά χρόνια, από ό,τι φαίνεται τουλάχιστον. Τίθεται λοιπόν το εξής απλό ερώτημα: Δεν είναι μόνο το ζήτημα του τι συμβαίνει μέσα στις φυλακές, είναι και ποιοι πηγαίνουν στις φυλακές. Με απλές λέξεις το σωφρονιστικό σύστημα είναι οργανωμένο έτσι ώστε να λειτουργεί για εγκληματίες, τους οποίους υποτίθεται θα σωφρονίσει. Άρα, για να λειτουργήσει το σωφρονιστικό σύστημα με βάση τις παραδοσιακές του αρχές, πρέπει αυτός ο οποίος πηγαίνει στη φυλακή να είναι εγκληματίας. Αν δεν είναι εγκληματίας, αν η πράξη για την οποία διώκεται δεν φέρει τα χαρακτηριστικά του εγκλήματος όπως είναι γνωστά στο χώρο του ποινικού δικαίου, αν δηλαδή η πράξη του δεν ενέχει ιδιαίτερη ηθική απαξία, τότε όχι μόνο δεν λειτουργεί το σωφρονιστικό σύστημα αλλά οδηγούνται στη φυλακή άνθρωποι, οι οποίοι είναι δυνατόν όχι απλώς και μόνο οι ίδιοι να μην ωφεληθούν αλλά να βρεθούν σε χειρότερο αδιέξοδο. Και θα εξηγήσω τι εννοώ με αυτό.

Παρατηρούμε, κύριε Υπουργέ, τον τελευταίο καιρό μέσα στην οικονομική κρίση, με την δημοσιονομική πολιτική η οποία ασκείται, να χαρακτηρίζονται ως εγκλήματα ακόμα και η αδυναμία, σε ορισμένες περιπτώσεις, των ανθρώπων να ξεχρεώσουν είτε το δημόσιο είτε τις τράπεζες. Έχουμε τέτοια παραδείγματα. Και, δυστυχώς, πολλαπλασιάζονται τα προβλήματα αυτά, δηλαδή να θεωρείται ο ποινικός κολασμός, ο χαρακτηρισμός μιας πράξης ως εγκλήματος, ένας «καλός» τρόπος πειθαναγκασμού σε είσπραξη. Και προς Θεού, μακριά από μένα -για να μην παρεξηγηθώ- η ιδέα ότι μιλάω για δολοφόνους, κλέφτες, για απατεώνες, για εκ προθέσεως φοροφυγάδες, για εμπόρους ναρκωτικών, για διακινητές μαύρου χρήματος και άλλα τινά παρεμφερή.

Αυτά είναι εγκλήματα, εγκλήματα καθοσιώσεως μάλιστα στις μέρες μας, για τα οποία δεν μπορεί καν να γίνει λόγος περί αμφισβήτησης. Μιλάω για κάτι εντελώς διαφορετικό. Μιλάω για τις περιπτώσεις ανθρώπων που από λόγους αντικειμενικής, πραγματικά, αδυναμίας, ουσιαστικά ανωτέρας βίας, δεν μπορούν να εκπληρώσουν τις οικονομικές τους υποχρεώσεις. Και μάλιστα όταν η αντικειμενική αδυναμία ή η ανωτέρα βία δεν προέρχεται διόλου από τους ίδιους. Διότι για να πω ότι είχα ένα σπάταλο άνθρωπο ο οποίος τα σκόρπισε όλα και στη συνέχεια δεν μπορεί να πληρώσει, και εκεί εγκληματίας είναι. Αλλά μιλάμε για άλλες περιπτώσεις, όπου πολλές φορές το κράτος το ίδιο με τη συμπεριφορά του και πέρα και έξω από οποιαδήποτε πρόβλεψη προκαλεί αυτού του είδους την ιδιότυπη πτώχευση. Μην ξεχνάτε άλλωστε ότι το κράτος είναι ο μεγαλύτερος οφειλέτης που έχουμε αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα: Εξήμισι δισεκατομμύρια ευρώ χρωστάει το κράτος σε φυσικά και νομικά πρόσωπα! Έχουμε, λοιπόν, περιπτώσεις ανθρώπων οι οποίοι πως να υπολογίσουν την άφρονα πολιτική του κράτους που μας οδήγησε εδώ που μας οδήγησε και πού να υπολογίσουν το γεγονός ότι τους χρωστάει το κράτος, δεν τους τα δίνει, αλλά εκείνοι πρέπει, οπωσδήποτε, να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους;

Κύριε Υπουργέ, εδώ μιλάμε για φαινόμενα –νομικός είστε- όπου έχουμε αντικειμενική αδυναμία, ανωτέρα βία του πολίτη. Και μάλιστα με υπαιτιότητα του κράτους, χωρίς ουδεμία δική του υπαιτιότητα. Και όμως έχουμε περιπτώσεις που χαρακτηρίζονται αυτοί οι άνθρωποι ως εγκληματίες. Άρα θα πάνε φυλακή. Φυλακή για να σωφρονίσουμε ποιόν; Να του μάθουμε τι; Άλλοι έπρεπε να είναι στη φυλακή. Το τονίζω: Μακριά από εμένα η ιδέα για δολοφόνους φοροφυγάδες, διακινητές μαύρου χρήματος, εμπόρους ναρκωτικών, κλέφτες, απατεώνες κ.λπ.. Μιλάω για τον απλό άνθρωπο, το φτωχό άνθρωπο, ο οποίος καλείται πολλές φορές να πληρώσει υπό τα καυδιανά δίκρανα ποινικής καταστολής τα λάθη του κράτους, την αφερεγγυότητα του ίδιου του κράτους. Αυτός που θα οδηγηθεί στη φυλακή υπό αυτές τις συνθήκες ωθείται στα πρόθυρα της κοινωνικής έκρηξης, ίσως και στην αυτοκτονία. Αυτόν θα σωφρονίσουμε; Πρέπει να το σκεφτείτε αυτό. Πρέπει να πάρουμε μέτρα για τέτοιους ανθρώπους, όπου δηλαδή η αντικειμενική αδυναμία εκπλήρωσης των οικονομικών τους υποχρεώσεων είναι θέμα πολιτικής του κράτους, δεν έχει καμία σχέση η δραστηριότητά τους με εγκληματική δραστηριότητα και, πολύ περισσότερο, με ηθική απαξία.

Και με την ευκαιρία σας λέω ένα πράγμα. Με όσα περνάνε οι πολίτες σήμερα και με όσα τραβάει η κοινωνία, είναι ανάγκη -ιδίως επειδή το κράτος είναι ο μεγαλύτερος οφειλέτης- να γενικευθεί η ένσταση του συμψηφισμού. Την έχουμε εισαγάγει στη νομοθεσία μας σε ήσσονος σημασίας περιπτώσεις. Χρειάζεται να υπάρξει γενικευμένη καθιέρωση της ένστασης του συμψηφισμού, ώστε, εάν σου χρωστάει το κράτος, να μπορείς να του αντιτάξεις την ένσταση αυτή. Αντιλαμβάνεσθε πόσο τούτο θα διευκόλυνε τα πράγματα και πόσο θα έδινε στον πολίτη να καταλάβει τι θα πει αίσθημα δικαιοσύνης, να καταλάβει μέσα του ότι υπάρχει δικαιοσύνη επιτέλους σε αυτόν τον τόπο. Να μην καλείται ο ίδιος να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του, όταν το κράτος είναι το πρώτο που δίνει το παράδειγμα της μη εκπλήρωσης των δικών του υποχρεώσεων. Αυτήν τη γραμμή αντεγκληματικής πολιτικής, αυτήν την αναθεώρηση της αντεγκληματικής πολιτικής ως προς το χαρακτηρισμό συγκεκριμένων πράξεων, ως στοιχείων αντικειμενικής υπόστασης του εγκλήματος, πρέπει να την ξαναδεί κανείς.

Τελειώνω, κυρία Πρόεδρε, και ευχαριστώ για την ανοχή. Και επειδή σας είπα ότι η κρίση θα διαρκέσει χρόνια, η φτώχεια θα γίνεται πιο αισθητή, η κοινωνική έκρηξη θα είναι επί θύραις -αν δεν έχει επέλθει- παράκληση θερμή και για τούτη την Κυβέρνηση και για εκείνες που θα έρθουν να ξαναδούμε πάλι αυτήν την αντεγκληματική πολιτική. Και να σκεφθούμε με πόση φειδώ, ιδιαίτερα κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, πρέπει να χαρακτηρίζουμε τις οικονομικές συμπεριφορές των ανθρώπων, και ιδίως των οικονομικά ασθενέστερων ως ποινικώς κολάσιμες πράξεις, ως κοινά εγκλήματα.

Ευχαριστώ πολύ, κυρία Πρόεδρε.

……………

[1] Σελ. 3116, http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/a08fc2dd-61a9-4a83-b09a-09f4c564609d/es20120112.pdf