ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

                                                                                                                                Αθήνα,  26/05/2010

 Σημεία ομιλίας κατά τη συζήτηση επί της Αρχής
του σχεδίου νόμου «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και
της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης»

 «Ι. Ο «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» εμφανίσθηκε από την Κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ ως «μεταρρύθμιση», η οποία οδηγεί σ’ εξοικονόμηση 1,2 δισ. ευρώ. Υπενθυμίζω ότι η Κυβέρνηση, με διαρροές και όχι μόνο, είχε «φλερτάρει» ακόμη και με το νούμερο του 1,8 δισ. ευρώ, για να κάνει «σκόντο» στη συνέχεια.  Αν όμως ρίξει κανείς μια απλή ματιά στην έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, που συνοδεύει το σχετικό νομοσχέδιο, παρατηρεί ότι ακόμη και ο υπολογισμός του 1,2 δισ. ευρώ είναι παντελώς αόριστος και αστήρικτος. Κυριολεκτικά στον αέρα!  Η έκθεση αυτή –προφανής ως προς την γενικότητά της και την έλλειψη οιασδήποτε σοβαρής τεκμηρίωσης- όχι μόνον αποτελεί υποτίμηση της νοημοσύνης της Βουλής αλλά και εκθέτει, μέσα σ’ αυτή μάλιστα την οικονομική συγκυρία, την αξιοπιστία της Χώρας και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΔΝΤ, αφού τα fora αυτά ερευνούν βεβαίως κάθε τέτοιο στοιχείο με τα δικά τους μέτρα και κρίνουν αναλόγως την πορεία μας.  Και ύστερα η Κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου διατείνεται ότι η Κυβέρνηση Καραμανλή ήταν εκείνη που έδινε, δήθεν, «πλαστά» στοιχεία ως προς το έλλειμμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση! Όταν θα έλθει η ώρα της Εξεταστικής Επιτροπής για την Οικονομία είναι φυσικό ν’ αξιολογηθεί και αυτή η ανακολουθία και ανευθυνότητα της Κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου, ιδίως ενόψει και των λοιπών «κατορθωμάτων» της, που οδηγούν μαθηματικά την Οικονομία μας στο σημερινό αδιέξοδο και το κοινωνικό σύνολο σε μια τόσο επικίνδυνη περιπέτεια.

 ΙΙ. Πέραν τούτων όμως ο «Καλλικράτης», πάσχει σε συνταγματικό επίπεδο, και μάλιστα πολλαπλώς.  Πράγμα που επισημαίνει, με «κομψό» βεβαίως τρόπο αλλά χωρίς περιστροφές, η ιδιαιτέρως εμπεριστατωμένη έκθεση του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής. Αναφέρω ενδεικτικώς:

          Α. Το σχέδιο νόμου, ενώ απονέμει σειρά νέων αρμοδιοτήτων στους «Καλλικρατικούς» ΟΤΑ α΄και β΄βαθμού, ουδόλως διασφαλίζει ταυτοχρόνως τους πόρους, που είναι αναγκαίοι για την άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών.  Παραβιάζει έτσι ευθέως τις αναθεωρημένες –μετά την αναθεώρηση του 2001- διατάξεις του άρθρου 102 παρ. 2 και 5 του Συντάγματος, οι οποίες εγγυώνται την οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ.  Τούτο προκύπτει αδιαστίκτως από την εντελώς πρόσφατη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας το οποίο, με την απόφασή του αρ. 506/2010, ερμηνεύοντας τις προαναφερόμενες συνταγματικές διατάξεις, αποφάνθηκε ότι δεν είναι συνταγματικώς επιτρεπτή η ανάθεση νέων αρμοδιοτήτων στους ΟΤΑ, αν συγχρόνως –τονίζεται το «συγχρόνως»- δεν μεταφέρονται και οι αντίστοιχοι πόροι αποτελεσματικής άσκησής τους. Μεταφορά με διατάξεις που παραπέμπουν στο μέλλον δεν αρκεί για να θεραπεύσει μια τέτοια παραβίαση του Συντάγματος.

          Β. Είναι τόση η προχειρότητα «κατασκευής» του «Καλλικράτη», ώστε σε σειρά άρθρων (π.χ. 95 παρ. 2, 206 παρ. 3 και 209, για τους νησιωτικούς και ορεινούς δήμους) προβλέπει πως σε περίπτωση που ένας δήμος αδυνατεί ν’ ασκήσει τις πρόσθετες αρμοδιότητές του, η διοικητική υποστήριξή του «διασφαλίζεται» από το δήμο της έδρας του νομού ή από άλλο εγγύτερο δήμο!

Πέραν του τραγελαφικού της ρύθμισης αυτής είναι φανερό πως οι σχετικές διατάξεις του σχεδίου νόμου παραβιάζουν –εκτός από τις προαναφερόμενες διατάξεις της παρ. 5- και τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 102 του Συντάγματος, οι οποίες ορίζουν ότι κάθε ΟΤΑ έχει τη διοίκηση –αυτός και μόνον- των τοπικών υποθέσεων που εμπίπτουν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του.  Για να γίνω σαφέστερος δεν μπορεί, κατά το Σύνταγμα, να ισχύει για την Τοπική Αυτοδιοίκηση η λαϊκή ρήση «βάστα με να σε βαστώ ν’ ανεβούμε στο βουνό», που φαίνεται να υιοθετεί ο πασοκικής έμπνευσης «Καλλικράτης».

          Γ. Τέλος, προφανές συνταγματικό ζήτημα τίθεται ως προς το καίριας σημασίας άρθρο 281 του σχεδίου νόμου, ιδίως δε ως προς την παρ. 5 του άρθρου τούτου.  Θυμίζω ότι το άρθρο αυτό, σε έξη, μόλις, λιτές παραγράφους, δίνει, απλώς, εντελώς αόριστες και αντιφατικές κατευθύνσεις ως προς το Επιχειρησιακό Σχέδιο «ΕΛΛ.Α.Δ.Α.». Δηλαδή  ως προς την βασική αντηρίδα –θεσμική και ιδίως οικονομική- πάνω στην οποία πρόκειται να στηριχθεί ο «Καλλικράτης».

Άρα, κατά τη λογική της Κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου, πρώτα γίνεται η «μεταρρύθμιση» και παραπέμπεται στο αόριστο μέλλον, κατά τον πιο γενικό τρόπο, το Επιχειρησιακό του Σχέδιο! Χαρακτηριστική αντίφαση και προχειρότητα.  Και εδώ προκύπτει το εξής ζήτημα συνταγματικότητας: Στην παρ. 5 του άρθρου 281 προβλέπεται ότι το Επιχειρησιακό αυτό Σχέδιο θα «εξειδικευθεί» με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας!  Δηλαδή με απλή υπουργική απόφαση.  Τούτο είναι αντίθετο με το άρθρο 43 παρ. 2 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει ότι εξουσιοδότηση για την έκδοση υπουργικών αποφάσεων επιτρέπεται μόνο προκειμένου να ρυθμισθούν ειδικότερα θέματα, ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό. Είναι δυνατόν ένα τόσο μεγάλο θέμα, όπως είναι η εξειδίκευση του Επιχειρησιακού Σχεδίου του «Καλλικράτη», δηλαδή το ίδιο της το θεμέλιο, να εμπίπτει σε μια από τις κατηγορίες αυτές; Κάθε άλλο.  Απαιτείται λοιπόν εξουσιοδότηση για την έκδοση κανονιστικής πράξης τουλάχιστον σ’ επίπεδο προεδρικού διατάγματος.  Αλλά ακόμη και τούτο είναι συνταγματικώς προβληματικό, λόγω της πλήρους αοριστίας του νομοθετικού πλαισίου όλου του άρθρου 281.»