Η ΑΡΧΑΙΑ ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΜΠΟΡΕΙ Ν’ ΑΝΑΒΙΩΣΕΙ;
στην "Καθημερινή της Κυριακής" της 18.9.2011-ένθετο "Τέχνες και Γράμματα"
Με τον ερχομό του φθινοπώρου και τις πρώτες σταγόνες της βροχής δεν θα «σκοτωθεί» μόνο το καλοκαίρι, κατά το στίχο του Οδ. Ελύτη. Ένα-ένα τ’ αρχαία θέατρα, σπαρμένα πάνω στην ελληνική γη σαν αείχρονες ανεστραμμένες λευκές αχιβάδες, θα σιγήσουν για φέτος. Από την Επίδαυρο ως το Δίον κι από το θέατρο Ηρώδου του Αττικού ως τη Δωδώνη –και όχι μόνο- ακούγεται ο μακρινός απόηχος της αρχαίας τραγωδίας στην προσπάθεια των σύγχρονων δημιουργών, ελλήνων και μη, να την αναβιώσουν.
Είναι, άραγε, ένας τέτοιος στόχος ρεαλιστικός και, κατά συνέπεια, εφικτός; Πιστεύω πως η απάντηση που ταιριάζει στο ερώτημα αυτό είναι, κατά βάση, αρνητική. Αν, φυσικά, μιλάμε για αναβίωση της αρχαίας τραγωδίας στο σύνολό της. Ήτοι για πραγματική αναβίωση του έργου και της παράστασης από τις ρίζες τους. Εκείνο που, αντιθέτως, φαντάζει κατορθωτό είναι η ανασυγκρότηση της μνήμης από το πνεύμα, το οποίο αναδίδουν ακόμη τα κείμενα των σωζόμενων αρχαίων τραγωδιών και οι ιστορικές μαρτυρίες για τις παραστάσεις τους. Και να γιατί:
I. Το έργο.
Κατά πρώτο λόγο μια «ολιστική» αναβίωση της αρχαίας τραγωδίας είναι πια αδύνατη, αν λάβει κανείς σοβαρά υπόψη του τη δομή και την αποστολή της ως πνευματικής δημιουργίας. Μαρτυρούν αψευδώς οι 32 σωζόμενες, από τις 295, τραγωδίες που αποδίδονται στους τρεις μεγάλους τραγικούς, στον Αισχύλο, στο Σοφοκλή και στον Ευριπίδη. Συγκεκριμένα: