Άρθρα

Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ
του
Προκόπη Παυλόπουλου
Βουλευτή, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών
στο περιοδικό "ΕΠΠΙΚΑΙΡΑ" τ. 92 της 21-7-2011 

          Ιδίως μετά την ψήφιση του ν. 3845/2010 και τη συνακόλουθη έναρξη εφαρμογής της εν γένει πολιτικής των Μνημονίων είμαστε μάρτυρες μιας κυριολεκτικώς αλλοπρόσαλλης, πρωτίστως δε καταφανώς άδικης και ισοπεδωτικής αλλά και οικονομικώς παντελώς αδιέξοδης και αναποτελεσματικής, φορολογικής «πολυνομοθεσίας».  Οι ψηφιζόμενοι νόμοι είναι υπαίτιοι της φορολογικής καταιγίδας, η οποία από τη μια πλευρά αποδυναμώνει το εισόδημα και την -υπό την ευρεία του όρου έννοια- περιουσία κυρίως των οικονομικώς ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων και επέκεινα «στεγνώνει» την αγορά.  Και, από την άλλη, οδηγούν σ’ ευθεία παραβίαση του Συντάγματος, με αντιπροσωπευτικότερα παραδείγματα την παραβίαση πρώτον, της αρχής της ισότητας ενώπιον των δημόσιων βαρών, κατ’ άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος.  Και, δεύτερον, της αρχής της νομιμότητας του φόρου, κατ’ άρθρο 78 του Συντάγματος.  Στο αμιγώς θεσμικό αυτό ζήτημα, ως προς τις δύο προαναφερόμενες πτυχές του, είναι αφιερωμένες οι –κατ’ ανάγκη σύντομες και, για το λόγο αυτό, ως ένα σημείο ελλειπτικές- σκέψεις που ακολουθούν.

 I.    Κατ’ άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος «οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους».  Η διάταξη αυτή καθιερώνει την θεμελιώδη αρχή της ισότητας ενώπιον των δημόσιων βαρών, η οποία αφορά ουσιαστικά το σύνολο της περιουσίας, όπως άλλωστε φαίνεται από τη διατύπωση των προγενέστερων του 1911 Ελληνικών Συνταγμάτων[1].

Α. Η αρχή της ισότητας ενώπιον των δημόσιων βαρών –ουσιώδης έκφραση της διανεμητικής δικαιοσύνης- προστατεύει από την αυθαίρετη φορολόγηση το σύνολο της περιουσίας.  Ήτοι τόσο τα κατ’ άρθρο 17 του Συντάγματος εμπράγματα δικαιώματα όσο και τα λοιπά –κατά κανόνα ενοχικού χαρακτήρα- περιουσιακής φύσης δικαιώματα και τα κεκτημένα οικονομικά δικαιώματα.  Αυτό προκύπτει από το συνδυασμό των ως άνω συνταγματικών διατάξεων με εκείνες του άρθρου 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όπως ερμηνεύονται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου[2].  Το θεσμικό αυτό πλέγμα εγγυήσεων αποτρέπει την αποδυνάμωση του πυρήνα της περιουσίας, με την προαναφερόμενη έννοια, κατά την ψήφιση και εφαρμογή των φορολογικών νόμων.  Επικουρείται δε ισχυρώς προς την ίδια κατεύθυνση από την ανάγκη τήρησης, και εκ μέρους των νομοθετικών και διοικητικών οργάνων που ασκούν φορολογικές αρμοδιότητες, της κατ’ άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος αρχής της αναλογικότητας.

hello: 21-7-2011. "Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ" στο περιοδικό "ΕΠΙΚΑΙΡΑ" τ. 92 της 21-+7-2011

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΜΕΣΩ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ;
του
Προκόπη Παυλόπουλου
Βουλευτή, Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών
στην εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" της Κυριακής 26/6/2011

           Οι νεφελώδεις αναφορές του Πρωθυπουργού στην προσεχή αναθεώρηση του Συντάγματος, κατά την ομιλία του στη Βουλή -την 19/6/2011- με την ευκαιρία της έναρξης της συζήτησης για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην μετ’ ανασχηματισμόν Κυβέρνησή του, δημιουργούν εύλογα ερωτηματικά ως προς το τι εννοούσε αλλά και πόσο το εννοούσε ο κ. Γ. Παπανδρέου.  Ειδικότερα, οι αναφορές αυτές αφήνουν να φανεί ότι ο Πρωθυπουργός σχεδιάζει δρομολόγηση –αμέσως ή εμμέσως- της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος μέσω δημοψηφίσματος.  Τι άλλο, άραγε, μπορεί να σηματοδοτεί η καταληκτική του πρόταση «δηλαδή, το φθινόπωρο, να πάμε σε δημοψήφισμα για τις μεγάλες αλλαγές σ’ αυτόν τον Τόπο»;  Όμως οι διαφαινόμενοι σχεδιασμοί και αυτοσχεδιασμοί του κ. Πρωθυπουργού είναι συνταγματικώς παντελώς αστήρικτοι και θεσμικώς εξαιρετικά επικίνδυνοι για τους εξής λόγους:   

I.    Αν ο κ. Γ. Παπανδρέου υπονοεί ότι η κυβερνητική πλειοψηφία θ’ αναλάβει πρωτοβουλία αναθεώρησης του Συντάγματος ευθέως μέσω δημοψηφίσματος, πρέπει ν’ αντιληφθεί πως τούτο συνιστά ευθεία παραβίαση του Συντάγματος –η οποία μάλιστα αγγίζει τα όρια της κατάλυσής του, κατά την έννοια του άρθρου 120 παρ. 2 επ.- συγκεκριμένα δε πρωτίστως του άρθρου 110 και, συνακόλουθα, του άρθρου 44 παρ. 2.  Για να γίνω σαφέστερος:

Α. Αναθεώρηση του Συντάγματος μπορεί να γίνει μόνο κατά τις διατάξεις του άρθρου 110 του Συντάγματος και, κατ’ ακολουθία, μόνο με τήρηση όλων των όρων και προϋποθέσεων που προβλέπουν οι διατάξεις αυτές. Τόσον από πλευράς χρόνου εκκίνησης της διαδικασίας όσο και από πλευράς ουσίας της όλης αναθεώρησης.  Άρα η επόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος μπορεί να ξεκινήσει –λόγω του ότι η προηγούμενη τελείωσε τον Ιούνιο του 2008 και απαιτείται μεταξύ δύο αναθεωρήσεων πενταετία- τον Ιούνιο του 2013 και να ολοκληρωθεί, μετά την παρεμβολή εθνικών εκλογών, από τη Βουλή η οποία τότε θα προκύψει.

hello: 26-6-2011. ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΜΕΣΩ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ; στην εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" της Κυριακής 26/6/2011

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΨΗΦΙΣΗΣ ΤΟΥ «ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΟΥ» ΠΑΡΑΒΙΑΖΕΙ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ
στην εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ» της 14/6/2011

           Ουδείς αμφισβητεί πως το μείζον θέμα, ενόψει της θεσμοθέτησης του σχεδίου νόμου «Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015», συνίσταται στο ότι η μελλοντική εφαρμογή του θα επιτείνει δραματικά το αδιέξοδο στο οποίο οδηγεί την οικονομία μας η όλη πολιτική των «Μνημονίων».  Ας μου επιτραπεί όμως ν’ αναδείξω, ως προς τη νομική του υπόσταση και τη διαδικασία ψήφισής του από την Βουλή, ορισμένα –σημαντικά κατά τη γνώμη μου- ζητήματα παραβίασης του Συντάγματος και του Κανονισμού της Βουλής.  Και τούτο διότι επανειλημμένως, κατά τη διάρκεια των τελευταίων 18 μηνών, ο Θεμελιώδης Νόμος της Χώρας έχει –και μάλιστα πολλαπλώς- πληγεί βαρύτατα  από τις πρακτικές της Κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου.

I.    Κατά πρώτο λόγο πρέπει να επισημανθεί ότι το σχέδιο νόμου αποτελεί ένα εντελώς καινοφανές, θεσμικό και πολιτικό, κατασκεύασμα –κατά την επιεικέστερη έκφραση- ως προϊόν της παταγώδους αποτυχίας της οικονομικής, και όχι μόνο, τακτικής της Κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου και της, συνακόλουθης, αμηχανίας της.  Συντίθεται από 120 σελίδες «αιτιολογικής έκθεσης», οι οποίες παραπέμπουν ευθέως στα γνωστά, κενά περιεχομένου, προεκλογικά προγράμματα του ΠΑΣΟΚ. Και από ένα και μόνον άρθρο, που απλώς «εγκρίνει» 16 σελίδες πινάκων, με εντελώς αόριστες και καταφανέστατα μη ρεαλιστικές οικονομικές προβλέψεις!  Πραγματική «κορωνίδα» της κενότητας και της αοριστίας του σχεδίου νόμου συνιστά η Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, η οποία, verbatim, αποφαίνεται: «1. Με τις διατάξεις του ανωτέρω σχεδίου νόμου κυρώνεται το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής ετών 2012-2015, στο οποίο αναφέρονται μεσοπρόθεσμοι στόχοι και δημοσιονομικές εξελίξεις, καθώς και μεσοπρόθεσμο πλαίσιο δαπανών για τον κρατικό προϋπολογισμό.  Οι στόχοι αποτυπώνονται αναλυτικά στους παρατιθέμενους πίνακες. 2. Από τη κύρωση του εν λόγω Πλαισίου δεν προκαλούνται άμεσα οικονομικά αποτελέσματα, καθόσον τα μέσα για την επίτευξη των στόχων έχουν εξειδικευθεί ή θα εξειδικευθούν με διατάξεις ουσιαστικών νόμων, επί των οποίων προσδιορίστηκαν ή θα προσδιορισθούν τα επιμέρους οικονομικά αποτελέσματα»(!!!).

hello: 14-6-2011_Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΨΗΦΙΣΗΣ ΤΟΥ "ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΟΥ" ΠΑΡΑΒΙΑΖΕΙ ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ. στην εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ" της 14/6/2011